The Serbian and Yugoslav Reception of Werner Sombart (1895-2022)
DOI:
https://doi.org/10.21301/eap.v18i1.12Keywords:
Werner Sombart, reception, economic doctrines, capitalismAbstract
Following the publication of voluminous works such as Socialism and the Social Movement, German Economic Life in the 19th Century and Modern Capitalism, Werner Sombart (1863-1941) became one of the most prominent, most widely read and most translated European intellectuals of the first half of the 20th century. Sombart became very popular not only in Germany but also in other countries in Europe and beyond (particularly in Italy and Japan). As Reiner Grundmann and Nico Stehr have observed, the period after Sombart’s death in 1941 was marked by great changes in European and global sociological and economic thought. Consequently, Sombart was gradually marginalized and removed from the ranks of mainstream authors. Although he was held in high regard by, among others, Fernand Braudel and Joseph Schumpeter, Sombart’s work was neglected due to the paradigm changes in economics and sociology, with priority given to authors who based their research on traditions opposed to German historicism and Marxism.
The history of this author’s reception among the Serbian and Yugoslav public is characterized by disontinuity and, compared to Max Weber and Karl Marx, insufficient comprehensiveness in its approach. It can be argued that the Serbian academic community has followed the trends in European scholarship from the late 19th century to the present day. In all analyses to date, Werner Sombart’s extensive oeuvre has been reduced to certain aspects (capitalism, social pluralism, a critique of his conceptions).
Werner Sombart had a significant presence up until 1941. Even in these circumstances Serbian scholars, unlike Croatian ones, devoted more attention to ideas about the twilight and crisis of capitalism, the relationship between the state and the economy, the role of luxury and spending by the rich in the genesis of modern economic life. During communism Sombart’s work was completely marginalized due to ideological factors, a change of paradigm and a negative perception of his role in Germany’s political life. Also, Serbian sociology and social sciences more generally followed the trend of according great recognition to Max Weber, which, until the collapse of communism, had been limited, but following the breakup of Yugoslavia and the beginning of transition, increasingly overt and widespread, replacing the absolute dominance of the Marxist paradigm.
And while Sombart has been completely neglected by the Croatian public, in Serbia there has been a revival of interest thanks to the recent translations of the study Luxury and Capitalism (2011) and the wartime pamphlet Traders and Heroes (2018). New research has drawn attention not only to the geopolitical aspects of Sombart’s thought, but also to his wartime engagement and the genesis of his ideas, which can be situated within the traditions of reactionary modernism.
Downloads
References
A. J. 1933. „Polemika oko jevrejskoga pitanja”. Srpski književni glasnik N.S. knj. XL br. 5: 399
Antolović, Michael. 2019. ,,»Mi, umorne duše« – Werner Sombart kao kritičar moderne kulture." Filozofska istraživanja 39 (4): 795-810. https://doi.org/10.21464/fi39404
Antolović, Mihael. 2018. „Verner Zombart (1863-1941): potisnuti klasik društvene teorije”. U Trgovci i junaci, V. Zombart, 145-179. Beograd.
Antolović, Mihael. 2019. „’Rat naroda za svetonazore’: Verner Zombart i ideje iz 1914“. Etnoantropološki problemi 14 (2): 673-691.
Antonić, Slobodan. 1995. Izazovi istorijske sociologije. Beograd : Institut za političke studije.
Aranđelović, Dragolјub. 1931. „Današnje stanje kapitalizma“. Srpski književni glasnik 32 (4): 311–315.
Babić, Andrija. 1933. Kriza i njeno rešenje. propast ultrakapitalizma i pojava novog doba. Skoplјe : Biblioteka Istrajnost.
Belošević, Vasa. 1925. Uvod u studij narodnog gospodarstva. Zagreb: Nadbiskupska tiskara.
Bilimović, Aleksandar. 1936. Uvod u ekonomsku nauku. Beograd: Izdavačko i knjižarsko preduzeće Geca Kon A.D.
Blagojević, Obren. 1996. Ekonomska misao u Srbiji do Drugog svetskog rata. Beograd: Stručna knjiga.
Blagojević, Obren.1983. Ekonomske doktrine. Beograd: Privredni pregled.
Bulajić, Žarko. 1965. Uvod u političku ekonomiju. Beograd: Savremena administracija.
Cerovac Marin. 1980. Povijest ekonomskih doktrina i tendencije u razvitku suvremene ekonomske teorije. Osijek : Ekonomski fakultet.
Deželić, Stanko. 1933. Načela narodne ekonomije. Zagreb.
Divac, N. 1922. „Verner Zombart: Socijalizam i Socialni Pokret. (preveo s nemačkog Đorđe Pejanović. Izdanje knjižare I.Đ. Đurđevića, Beograd-Sarajevo)“. Srpski književni glasnik N.S. knj. 6. br. 8: 635-638.
Dostanić, Dušan. 2011. ,,Prikaz knjige: Verner Zombart, Luksuz i kapitalizam, Mediterran Publishing, Kulturni centar Novog Sada, Novi Sad, 2011, 208. str.“ Srpska politička misao 4: 485-492.
Drašković, Slobodan M. 1938. „Politika i privreda“. Pravda, br. 11942, 16.1.1938.
Dukanac, Ljubomir. 1939. Problem pobuda lјudske privredne delatnosti i ekonomska teorija. Beograd.
Dukanac, Ljubomir. 1940. Uvod u narodnu ekonomiju. Beograd : Štampa Litografije "Ostojić".
Đorđević, Jovan. 1935. „Teorija rase”. Srpski književni glasnik N.S. knj. XLIV br. 6: 454-467.
Đurić, Mihailo. 1964. Sociologija Maksa Vebera. Zagreb : Matica hrvatska.
Frangeš, Oto. 1931. „Kriza kapitalizma u Nemačkoj“. Vreme, br. 3524, br. 3525, br. 3526, br. 3528, br. 3529, br. 3530, 23.10.1931, 24.10.1931, 25.10.1931., 27.10.1931., 28.10.1931, 29.10.1931.
Gajić, Aleksandar. 2019. „Uticaj Trgovaca i junaka Vernera Zombarta na koncipiranje geopolitičkog dualizma telurokratije i talasokratije”. Zbornik Matice srpske za društvene nauke 171: 423-435.
Georgijević, R. 1949. Kratak pregled političke ekonomije. Novi Sad: Budućnost.
Grđić, Gojko. 1952. Privredna istorija Evrope : pozna antika - srednji vek. Beograd: Naučna knjiga.
Grundmann, Reiner, Nico Stehr. 2001. „Why Is Werner Sombart Not Part of the Core of Classical Sociology?: From Fame to (Near) Oblivion”. Journal of Classical Sociology 1 (2): 257-287.
Herf, Jeffrey. 1984. Reactionary Modernism: Technology, Culture and Politics in Weimar and the Third Reich. Cambridge: Cambridge University Press.
Horvat, Branko. 1984. Politička ekonomija socijalizma. Zagreb : Globus.
Jakšić, Miomir i Lazar Pejić. 1996. Doktrine velikih ekonomista. Beograd : Ekonomski fakultet.
Jakšić, Miomir. 2003. Razvoj ekonomske misli. Beograd : Ekonomski fakultet.
Jovanović, Aleksandar. 1935. Narodna ekonomija. Beograd: Izdavačko i knjižarsko preduzeće Gece Kon.
Jovanović, Dragolјub. 1932. „Ko je bio prvi sociolog“, Pravda, br 121-124, 30.4., 1.5, 2.5., 3.5.1932
Jovanović, Jovan B. 1928. „Problemi privredne istorije“. Arhiv za pravne i društvene nauke II 18 17 1-2 (34): 16–40.
Jovanović, Slobodan. 1935. Iz istorije političkih ideja 2. Beograd: Izdavačko i knjižarsko preduzeće Geca Kon A.D.
Jutarnji list. 1912. „Budućnost Židova“, Jutarnji list 3. mart 1912.
Kosanović, Ilija. 1958. Istorijski materijalizam. Sarajevo : Veselin Masleša.
Kosić, Mirko. 1912. Moderna Germanija. V. Kikinda : Knjižara J. Radaka.
Kosić, Mirko. 1925. Osnovi ekonomne politike. Beograd: Izdavačko i knjižarsko preduzeće Geca Kon A.D.
Kosić, Mirko. 1931. Previranja u svetskoj privredi- kriza kapitalizma. Beograd: Narodna štamparija.
Kosić, Mirko. 1934. Problemi savremene sociologije. Beograd: Trud.
Kosić, Mirko. 1934. Uvod u opštu sociologiju. Novi Sad : Štamparija Jovanović i Bogdanov.
Kosić, Mirko. 1912. ,,Werner Sombart, Zukunft der Juden, Leipzig: Dunkler und Humblot, 1912, str. 91.'' Letopis Matice srpske 289 (5): 96-99.
L. 1934. „Privredni liberalizam i planska privreda. Predavanje g. dr. Aleksandra Bilimovića, profesora univerziteta“. Pravda, br. 10547, 18.3.1934.
Mandić, Stefan. 2022. ,,Uticaj evropskog i japanskog feudalizma na nastanak i razvitak kapitalizma“. Doktorska dis. Filozofski fakultet, Univerzitet u Beogradu.
Marinković, Dušan. 2011. „Duh kapitalizma Vernera Zombarta”. Godišnjak Filozofskog fakulteta u Novom Sadu 36 (2): 259-271.
Milić, Vojin. 1968. Kapitalizam, religija, racionalnost. Sarajevo : Veselin Masleša.
Milosavljević, Olivera. 2010. Savremenici fašizma. Beograd : Helsinški odbor za ljudska prava u Srbiji.
Mimica, Aljoša. 1981. ,,Uloga sitne buržoazije u prelasku iz feudalizma u kapitalizam’’. Sociološki pregled 15 (3-4): 63-79.
Mirković, Mijo. 1935. Uvod u ekonomsku politiku. Beograd : Izdavačko i knjižarsko preduzeće Gece Kon.
Mirković, Mijo. 1938. Razvoj ekonomske misli u XIX. veku. Beograd : Izdavačko i knjižarsko preduzeće Gece Kon.
Nedelјković, Milorad. 1909. „Werner Sombart: Das Lebenswerk von Karl Marx. Jena, 1909.“, Srpski književni glasnik 22 (8): 626-632; (9): 690-700.
Nedelјković, Milorad. 1920. Uvod u političku ekonomiju. Beograd: Izdavačko i knjižarsko preduzeće Gece Kon.
Nedelјković, Milorad. 1921. Osnovi političke ekonomije. Beograd : Napredak.
Pejić, Lazar. 1986. Razvoj ekonomske misli u jugoslovenskim zemljama do prvog i u Jugoslaviji između dva svetska rata. Beograd : Savremena administracija & Institut za ekonomska istraživanja.
Popović, Vasilј. 1939. „Historizam u istoriji“. Pravda, br. 12360-3, 8.4.1939.
Pravda. 1933. „Šta je sociologija“. Pravda 29.11.1933.
Prica, Bogdan. 1935. ,,Osnovna misao nacionalsocijalizma, (njena kritika)’’. Javnost 31. mart-13. april: 246-249.
R.[adojčić], [Nikola]. 1912. „Kultura“. Letopis Matice srpske knj. 286 (2): 96–97.
S. M. P.. 1896. „Die akademische Nationalökonomie und der Socialismus von Adolph Wagner, Berlin 1895“. Delo. List za nauku, književnost i društveni život 9: 145–148.
Sabolović, Dušan. 1959. Suvremena buržoarska politička ekonomija. Zagreb : Školska knjiga.
Sombart, Werner. 1914. „Naši neprijatelji“, Obzor, br. 307, 6.11.1914.
Stojadinović, Dobrivoj. 1929. „Teorija i klasifikacija savremenog grada“. Beogradske opštinske novine, br. 17-18, 15.10.1929, br. 19., 1.11.1929.
Stojiljković, Dragoljub. 1991. Politička ekonomija. Uvod u političku ekonomiju i politička ekonomija kapitalizma. Niš : Izdavačka jedinica Univerziteta.
Svjetlo. 1900. „Socializam i socijalni pokret“. Svjetlo 11, mart 1900.
Swann. 1930. „Privreda na rečima“. Vreme, 18.8.1930.
Tripković, Milan. 1992. Sociološke teorije. Novi Sad : Filozofski fakultet, Institut za filozofiju i sociologiju.
Vom Brocke, Bernhard. 1992. „Werner Sombart (1863 - 1941). Capitalism - Socialism - His Life, Works and Influence Since Fifty Years”. Jahrbuch für Wirtschaftsgeschichte / Economic History Yearbook 33 (1): 115-184.
Vreme. 1932. „Skandali koje nemački naučnici priređuju Društvu prijatelјa Nemačke“. Vreme 8.11.1932.
Zombart, Verner. 1930. „Romantizam u nauci“. Pravda, br. 138, br. 143, br. 145. 25.5. 1930, 30.5. 1930, 1.6. 1930.
Ž. [Živojinović, Velimir Massuka]. 1920. „Werner Sombart, Proletarijat“. Misao. Književno-politički časopis III (6): 1381.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.