Women's Activities and the Preservation of Intangible Cultural Heritage in the Gorani Community

Authors

DOI:

https://doi.org/10.21301/eap.v18i4.9

Keywords:

Gora, Gorani community, intangible cultural heritage, preservation and protection, skills and knowledge, women

Abstract

Research endeavors within the domain of intangible cultural heritage, conducted within the Gorani community, highlight, among various aspects, the involvement of women in creating and transmitting knowledge and skills, which are perceived by the Gorani populace as a particularly important component of the Gorani tradition. Women are ascribed a key role in preserving Gorani cultural heritage. This study examines the activities of women in the Gorani community within the UNESCO Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage framework. The research is focused on knowledge, skills, and practices carried out by women, which unfold continually within the Gorani community during the twentieth and twenty-first centuries. It primarily concerns the knowledge and skills of women manifested through the tradition of designing and wearing clothing items, especially those pieces that have become over time an indispensable part of women's ceremonial attire. The empirical data also encourages an examination of the role of women in shaping identity paradigms and symbols in the Gorani community, as well as their expression, transmission, and the assurance of the continuity of these practices. The analysis of women’s contribution to safeguarding the intangible cultural heritage of the Gorani community indicates that the preservation and protection of Gorani tradition, as understood and recognized by the participants in accordance with the UNESCO Convention defining heritage, are conditioned by the social, economic, and political circumstances shaping daily activities and everyday lives of the people in Gora, both within and beyond their native local environment. It is also obvious that Gorani’s interest in their own intangible cultural heritage is unmistakable, as demonstrated by social and cultural practices that would be impracticable without the existence of this heritage. The Gorani people's aspiration to safeguard their own cultural heritage is viewed in the context of its contribution to the preservation and continuity of the Gorani identity, namely the identity of the Gorani community, which holds minority status in the Republic of Serbia.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Banović, Branko. 2021. „Ka inkluzivnom karakteru Leksikona etnologije Crne Gore”. U Etnologija i leksikoni: iskustva i ideje. Radovi sa naučnog skupa Podgorica 8. novembra 2019, uredio Aleksandar Čilikov, 101–114. Crnogorska akademija nauka i umjetnosti. Naučni skupovi knj. 161. Odeljenje humanističkih nauka knj. 12. Podgorica: Crnogorska akademija nauka i umjetnosti.

Ćuković, Jelena. 2019. „Kulturni identiteti između nauke, politike i birokratije. Antropološka analiza zaštite manjinskog nematerijalnog kulturnog nasleđa u Uneskovom sistemu u Republici Srbiji, na primeru AP Vojvodine”. Doktorska disertacija. Odeljenje za etnologiju i antropologiju Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu. http://phaidrabg.bg.ac.rs/o:22577

Darmanović, Mina. 1994. “Sadašnja goranska narodna nošnja”. Glasnik Baština 5: 143–149.

Derans, Žan-Arno i Loran Žeslen. 2011. Putovanje u zemlju Goranaca. Balkan, početak XXI veka. Beograd: Medijska knjižara Krug.

Đorđević Crnobrnja, Jadranka. 2014. „‘A zboriš našinski?’ – o upotrebi goranskog govora u Beogradu”. Antropologija 14 (2): 101–116.

Đorđević Crnobrnja, Jadranka. 2014a. „‘The Gorani Wedding Ritual’ – Between Individual and Collective Memory”. Kulturа/ Culture 6 (2014): 159–168.

Đorđević Crnobrnja, Jadranka i Aleksandar Krel. 2014.b „ ‘Internacionalizacija’ ličnih imena: Goranci u Beogradu i Nemci u Vojvodini”. Etnoantropološki problemi 9 (3): 765–778. https://doi.org/10.21301/EAP.v9i3.11

Đorđević Crnobrnja, Jadranka. 2015. „Svakodnevno odevanje Goranki u Beogradu – između tradicijskih i savremenih kulturnih praksi”. Glasnik Etnografskog instituta SANU 63(2) 2015: 303–316. https://doi.org/10.2298/GEI1502303D

Đorđević Crnobrnja, Jadranka. 2018. „Migracije, integracija i bračna praksa kod Goranaca”. Glasnik Etnografskog instituta SANU 66 (3): 581–600. https://doi.org/10.2298/GEI1803581D УДК 392.5:314.7(497.115)

Đorđević Crnobrnja, Jadranka. 2020. Nismo prekidali sa Gorom. Etnicitet, zajednica i transmigracije Goranaca u Beogradu. Beograd: Etnografski institut SANU.

Đorđević Crnobrnja, Jadranka. 2023. „Media and Cultural Representation of Goranci Culture and Tradition”. Makedonski folklor 54( 84): 97–110. https://doi.org/10.55302/MF2384097djc

Gavrilović, Ljiljana. 2011. „Potraga za osobenošću: izazovi i dileme unutar koncepta očuvanja i reprezentovanja nematerijalnog kulturnog nasleđa”. Etnoantropološki problemi 6 (1): 221–234. https://doi.org/10.21301/eap.v6i1.8

Gavrilović, Ljiljana. 2013. „O politikama, terenskom radu, sećanjima i etnografijama”. Pazarsko-sjenički kvartet. Novi Pazar: Muzej Ras.

Gavrilović, Ljiljana. 2015. „Mogućnost Trećeg: nematerijalna kulturna nasleđa Grada”. Glasnik Etnografskog nstituta SANU 63(1): 73–83. https://doi.org/10.2298/GEI1501073G

Gavrilović, Ljiljana i Ivan Đorđević. 2016. „Sjenički sir kao nematerijalno kulturno nasleđe: Antropološki pristup problemu”. Etnoantropološki problemi 11 (4): 989–1004. https://doi.org/10.21301/eap.v11I4.2

Hameršak, Marijana, Iva Pleše i Ana-Marija Vukušić. 2013. Proizvodnja baštine: kritičke studije o nematerijalnoj kulturi, uredile Marijana Hameršak, Iva Pleše i Ana-Marija Vukušić. Zagreb: Institut za etnologiji i folkloristiku.

Hasani, Harun. 1995. „Migracije stanovništva Gore”. U Šarplaninske župe Gora, Opolje i Sredska. Antropogeografsko-etnološke, demografske, sociološke i kulturološke karakteristike, uredili Antonijević Dragoslav i Milovan Radovanović, 11–75. Beograd: Geografski institut „Jovan Cvijić”.

Hasani, Suzana. 2003. „Etnološke karakteristike Šarplaninske župe Gora”. Diplomski rad. Odeljenje za etnologiju i antropologiju Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu. Beograd.

Hočko, Dilber-Bibe. 2019. Goranski pečat. Gora.

Isljami, Hamid. 1995. Jusuf i Džemilja. Beograd: Goragraf.

Lukić Krstanović, Miroslava i Dragana Radojičić. 2015. „Nematerijalno kulturno nasleđe u Srbiji: prakse, znanja i inicijative”. Glasnik Etnografskog muzeja knj. 79: 165–178.

Markov, Ivaylo. 2019. „Changing Practices of ’Being Together’ in the Transnational Kin-Relationships among Gorani”. Glasnik Etnografskog instituta SANU 67 (3): 501–522.

Matić, Miloš. 2011. „Konceptualizacija kulture u heritološkoj paradigmi. Muzejsko nadmudrivanje sa materijalnim”. Antropologija 11(1):117–142.

Milenković, Miloš. 2016. Povratak nasleđu. Ogled iz primenjene humanistike. Beograd: Univerzitet u Beogradu Filozofski fakultet Odeljenje za etnologiju i antropologiju.

Milenković, Miloš. 2019. „Zaštita nematerijalnog kulturnog nasleđa manjina u Republici Srbiji – prilike i prepreke”. U Prava nacionalnih manjina u ustavnopravnom sistemu Republike Srbije. Zbornik radova sa okrugolog stola održanog 27. novembra 2017, uredio Tibor Varadi, 63–71. Beograd: Odeljenje društvenih nauka SANU, Naučni skupovi knj. 42.

Nikolić, Desanka. 1995. „Etnokulturni stereotipi stanovnika Gore i Sredačke župe”. U Šarplaninske župe Gora, Opolje i Sredska, Antropogeografskoetnološke, demografske, sociološke i kulturološke karakteristike, uredili Antonijević Dragoslav i Milovan Radovanović, 169–174. Beograd: Geografski institut „Jovan Cvijić” SANU.

Pavlović, Aleksandar. 2021. „Proslava Đurena u Prizrenskoj Gori - prilog istraživanju”. Zbornik radova Filozofskog fakulteta u Prištini 51(2): 159–189.

Pospišilova, Jana i Milesa Stefanović-Banović. 2017. „Uloga pojedinaca u prenošenju tradicije unutar sistema kulture”. Glasnik Etnografskog instituta SANU 65(2): 249–254. https://doi.org/10.2298/GEI1702249P UDC 39:316.734

Radisavljević, Katarina. 2009. „Narodne nošnje kao izraz identiteta u selima Vojvodine”. Zavičaj na Dunavu. Suživot Nemaca i Srba u Vojvodini. Novi Sad: Muzej Vojvodine; Ulm: Stiftung Donauschwäbisches Zentralmuseum. 150–161.

Ranković, Sanja. 2020. „Čitanja muzičkih iskustava žena iz Gore”. Glasnik Etnografskog instituta SANU 68(3): 613–639. https://doi.org/10.2298/GEI2003613R УДК 28:398.8(497.11)

Rašić, Miloš. 2021. „Potraga za identitetom: Antropološko tumačenje angažovanog istraživanja u Paštrovićima i upotreba koncepta nematerijalnog kulturnog nasleđa u identitetsko-političke svrhe”. Etnoantropološki problemi 16(1): 179-206. https://doi.org/10.21301/eap.v16i1.7

Risteski, Ljupčo. 2008. „Za istražuvanjeto na narodnata kultura”. Glasnik Etnografskog instituta SANU 56(1): 71–86.

Schmidinger, Thomas. 2013. Gora: Slawischsprachige Muslime zwischen Kosovo, Albanien, Mazedonien und Diaspora. Wien: Wiener Verlag.

Stanković (Ranković), Sanja. 1995. „Osnovne muzičko-igračke karakteristike Gore”. U Šarplaninske župe Gora, Sredska i Opolje (antropogeografskoetnološke, demografske, sociološke i kulturološke karakteristike), uredili Dragoslav Antonijević i Milovan Radovanović, 202–213. Beograd: Geografski institut „Jovan Cvijić” SANU.

Šefit, Ljajko. 2018. Istanbulske rane. Gornji Milanovac: Grafoprint.

Zechenter, Elizabeth. 1997. „In the Name of Culture: Cultural Relativism and the Abuse of the Individual”, Journal of Anthropological Research 53(3): 319–348. https://doi.org/10.1086/jar.53.3.3630957

Vukmanović, Jovan. 1940. „Šokačka narodna nošnja u Bačkom Bregu”. Glasnik Etnografskog muzeja u Beogradu 15: 1–18.

Zejneli, Zejnel. 2015. Goranci – svačiji i ničiji, a ipak svoji. Subotica: Grafoprodukt.

Žikić, Bojan. 2006. „Kognitivna antropologija i nematerijalno kulturna baština”. Glasnik Etnografskog muzeja 70: 11–23.

Žikić, Bojan. 2011. „Kulturni identiteti kao nematerijalno kulturno nasleđe. Uvod u istraživanje i preliminarni rezultati”. U Kulturni identiteti kao nematerijalno kulturno nasleđe. Zbornik radova sa naučnog skupa Kulturni identiteti u XXI veku, uredio Bojan Žikić, 7–25. Beograd: Srpski genealoški centar.

Downloads

Published

2024-01-04

How to Cite

Đorđević Crnobrnja, Jadranka. 2024. “Women’s Activities and the Preservation of Intangible Cultural Heritage in the Gorani Community ”. Etnoantropološki Problemi Issues in Ethnology and Anthropology 18 (4):1221–1244. https://doi.org/10.21301/eap.v18i4.9.