The Impact of Medieval Mining upon the Environment of the Central Balkans
DOI:
https://doi.org/10.21301/eap.v16i3.5Keywords:
mining, smelteries, Middle Ages, Serbia, pollution, environmentAbstract
The paper examines the impact of medieval mining upon the environment, based upon the present state of the historiographical, archaeological, and geological research. By the middle of the 13th century a massive increase in the exploitation of precious metals is noted, inducing the appearance of settlements in the vicinity of the locations of extraction and production of ores. The problems of water and air pollution occurred, raised by the operation of smelteries inside these settlements or in their immediate vicinity. Although the presence of slag indicates certain metallurgical activity, it is hard to discern the precise purpose and the period of their activity without archaeological excavations. The increase in demand for fuel may have induced deforestation, so the rights to exploit forests were legally regulated. The scope of wood exploitation in the region of Šumadija has been judged by the research estimating the presence of potassium in the previously registered old slag deposits. It is hard to discern the general health status of the inhabitants of the mining regions, since a small portion of skeletal material is examined, not including the one from the most important mining center of Novo Brdo. The anthropological analysis indicates the problems caused by hard physical activity and poor hygiene. The present knowledge on the influence of heavy metals indicates the impact of past mining practices upon the environment and human health. Decomposition of sulphides in the discard deposits and old slag, as well as the leak of acid waters from old shafts, still affect the present pollution of water and soil in the vicinity of mining centres such as Rudnik and Srebrenica. These same reasons may have presented dangers for the population living there during the period of 15th to 17th century. The future archaeological research, with the inclusion of other disciplines, will bring more detailed understanding of the relationship between people and their environment in the mining regions of the Medieval Serbia.
Downloads
References
Aufderheide, Arthur and Conrado Rodriguez-Martin. 1998. Human Paleopathology, New York: Cambridge University Press.
Bogosavljević, Dragan. 1990. „Srpsko srednjovekovno rudarstvo – istraženost i vidovi uključenja arheologije“. Glasnik Srpskog arheološkog društva 6: 36–44.
Bogosavljević, Dragan. 1995. „Medieval Mining Tools from the Belgrade National Museum Collection“. In Ancient Mining and Metallurgy in Southeast Europe, edited by Petar Perović and Slađana Đurđekanović, 251–264. Bor and Belgrade: Museum of Mining and Metallurgy and Archaeological Institute.
Bogosavljević, Vera. 1989. „Uvod u rudarsku arheologiju na Kopaoniku, oblici starog rudarstva i metalurgije“. Glasnik Srpskog arheološkog društva 5: 86–93.
Bogosavljević, Vera, Dušan Mrkobrad i Dragan Bogosavljević. 1988. „Istraživanje srednjovekovnog rudarstva na zapadnom Kopaoniku (okolina Kiževaka)“. Naša prošlost 3: 9–45.
Bogosavljević-Petrović, Vera. 1995. „Arheometalurški kompleksi na Kopaonikku (metodi i problemi prouča-vanja), Glasnik Srpskog arheološkog društva 10: 58–71.
Bogosavljević-Petrović, Vera. 2006. „Kontinuitet metalurgije u dolini Ibra“. Naša prošlost 6: 63–89.
Bubalo, Đorđe. 2010. Dušanov zakonik. Beograd: Zavod za udžbenike i Službeni glasnik.
Cembrzyński, Paweł. 2019. „The ecology of mining. Human–environmental relations in the Medieval and Early Modern mining in Central Europe“. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 67 (1): 17–39.
Čremošnik, Irma. 1977. „Ranoslovensko naselje Jazbine u Batkoviću kod Bijeljine“. Godišnjak ANUBIH XV (13): 227–304.
Ćirković, Sima. 1997. Rabotnici, vojnici, duhovnici (Društva srednjovekovnog Balkana). Beograd: Equilibri-um.
Ćirković, Sima, Desanka Kovačević-Kojić, Ruža Ćuk. 2002. Staro srpsko rudarstvo. Beograd: Vukova zaduž-bina i Novi Sad: Prometej.
Dangić, Adam and Jelena Dangić. 2007. „Arsenic in soil environment in central Balkan Peninsula southeastern Europe: occurence, geochemistry, and impacts“. Trace Metals and other Contaminants in the Environment, 9, 207–236.
Fostikov, Aleksandra. 2012. „Kovački zanat na tlu srednjovekovne Srbije“. Beogradski istorijski glasnik III: 105–126.
Gogić, Miljan. 2010. „Rudarska proizvodnja u srednjovjekovnom Brskovu“. Istorijski zapisi 1/2010: 195–213.
Hrabak, Bogumil. 1952. „Dubrovačka naseobina u kopaoničkom rudniku Belom Brdu“. Ogledi: 55–56.
Hrabak, Bogumil. 1984. „Rudnik pod Šturcem I njegova dubrovačka naseobina“. Zbornik Narodnog muzeja u Čačku 14: 5–78.
Iles, Louise. 2016. „The role of metallurgy in transforming global forests“. Journal of Archaeological Method and Theory 23, 1219–1241.
Katić, Srđan. 2007. „Rudnik pod osmanskom vlašću u XV i XVI veku“. Istorijski časopis LV, 133–155.
Kovačević-Kojić, Desanka. 1992. „Društvena struktura rudarskih gradova“. U Socijalna struktura srpskih gradskih naselja (XII–XVIII vek), uredili Jovanka Kalić i Miroslav Čolović, 35–47. Smederevo i Beograd: Muzej u Smederevu i Odeljenje za istoriju Filozofskog fakulteta u Beogradu.
Kovačević-Kojić, Desanka. 2013. „O sastavu i obradi metala iz srpskih srednjovekovnih rudnika“. Zbornik radova Vizantološkog instituta L, 853–862.
Lottermoser, Bernd. G. 2010. Mine Wastes – Characterization. Treatment and Environmental Impacts,Third Edition, Heidelberg: Springer–Verlag Berlin.
Matić, Branislava, Snežana Dejanović i Nela Đonović. 2018. „Blood Lead Levels in Children Living Close to the Antimony and Lead Mining-milling-smelting Complex in Serbia“. Tehnika 73(3): 435–443.
Mihailović, Tatjana. 2014. „Plana Water Supply – Medieval Technical Enterprise“. Archaeotechnology: Stu-dying Technology from Prehistory to the Middle Ages, edited by Selena Vitezović and Dragana Antonović, 295–314. Belgrade: Serbian Archaeological Society.
Mišić, Siniša. 2007. Korišćenje unutrašnjih voda u srpskim zemljama srednjeg veka. Beograd: Utopija.
Mrkobrad, Dušan. 1995. „Research of the medieval mining and metallurgy in the Rudnik mountain“. In Ancient Mining and Metallurgy in Southeast Europe, edited by Petar Perović i Slađana Đurđekanović, 241–250. Bor and Belgrade: Museum of Mining and Metallurgy and Archaeological Institute.
Mrkobrad, Dušan. 1997. „Srednjovekovno rudarstvo na prostoru istočne Srbije“. U Arheologija istočne Srbije, uredio Miroslav Lazić, 151–161. Beograd: Filozofski fakultet, Centar za arheološka istraživanja.
Mrkobrad, Dušan i Dragan Bogosavljević. 1988. „Istraživanje srednjovekovnog rudarstva i metalurgije na Ru-dniku“. Zbornik radova Narodnog muzeja u Čačku XVIII: 37–56.
Mrkobrad, Dušan i Paun Es Durlić. 1995. „Arheometalurška istraživanja na Prauriji“. Glasnik Srpskog arheo-loškog društva 10: 79–88.
Popović, Marko i Gordana Simić. 2020. Utvrđenja srednjovekovnog grada Novog Brda. Beograd: Republički zavod za zaštitu spomenika culture.
Popović, Marko i Igor Bjelić. 2018. Crkva Svetog Nikole – Katedrala Novog Brda, Beograd: Republički zavod za zaštitu spomenika kulture.
Radičević, Dejan. 2014. „U potrazi za srednjovekovnim Rudnikom“. U Rudnik, šapat visina, uredili Borisav Čeliković i Milojko Knežević, 285–312. Beograd: Službeni glasnik.
Radičević, Dejan. 2019. „Arheološka svedočanstva o najstarijim rudarskim trgovima srednjovekovne Srbije“. U Urbanizacija u istočnoj i jugoistočnoj Evropi, uredili Srđan Rudić i Aleksej Aleksandrovič Gordin, 63–87. Beograd i Nižnji Novgorod: Istorijski institut u Beogradu i Državni institut za arhitekturu i građevinu (NNGASU).
Radičević, Dejan, Jelena Đorđević i Ana Cicović. 2009. „Preliminarni rezultati arheoloških istraživanja na Ru-dniku u 2009. godini“. Zbornik radova muzeja rudničko-takovskog kraja 5, 7–19.
Savić, Miron. 1956. „Šljakišta na Novom Brdu i Kačikolu“. Starinar 5–6: 283–294.
Simić, Vasilije. 1951. Istorijski razvoj našeg rudarstva. Beograd: Izdavačko – štamparsko preduzeće Saveta za energetiku i ekstraktivnu industriju Vlade FNRJ.
Simić, Vasilije. 1958. „Rejonizacija i karakteristike srednjovekovne rudarske delatnosti u oblasti Kopaonika“. Vesnik zavoda za geološka i geofizička istraživanja 19: 357–393.
Simić, Vasilije. 1971. „Rudarska prošlost Rudničke planine u Šumadiji“. Rudarski glasnik 6: 1–17.
Simić, Vasilije. 1975a. „Staro rudarstvo gvožđa Golije, Troglava, Čemerna, Gluhe Vasi i Kušurmlije“. Rudar-ski glasnik 14: 1–10.
Simić, Vasilije. 1975b. ,,Rudarstvo gvožđa u kopaoničkoj oblasti“. Rudarski glasnik 14: 77–87.
Stojanović, Dobrica. 1995. Mineralni sastav starih šljaka sa Kopaonika, Glasnik Srpskog arheološkog društva 10: 72–77.
Vuković, Sofija. 1983. „Mineralne asocijacije starih olovno-cinkanih šljaka u Šumadiji“. Glasnik prirodnja-čkog muzeja, Serija A (38): 11–83.
Vuković, Sofija. 1992. „Rekonstrukcija drevne metalurške tehnologije na osnovu mineralnih asocijacija starih šljaka“. U Arheologija i prirodne nauke, uredio Dragoslav Srejović, 133–142. Beograd: SANU.
Vuković, Sofija i Milan Vuković. 1988. „Procena potrošnje drveta kao metalurškog goriva u starom i srednjem veku na primeru srebronosnih rudnika u Šumadiji“. Geološki anali Balkanskog poluostva 51, 481–491.
Vulović, Dragana. 2019. „Preliminarna antropološka analiza sa lokaliteta Brskovo – Doganjice“. Nova antička Duklja X, 170–185.
Vulović, Dragana i Dragica Bizjak. 2019. „Antropološka analiza skeletal sa lokaliteta Madžarsko brdo“. U Ru-dnik 1 – Istraživanja srednjovekovnih nalazišta (2009 – 2013.godina), uredili Dejan Radičević i Ana Cico-vić, 93–118. Gornji Milanovac: Muzej rudničko-takovskog kraja.
Zarković, Božidar. 2019. „Pojava urbanih aglomeracija na tlu srednjovekovne Srbije“. U Urbanizacija u is-točnoj i jugoistočnoj Evropi, uredili Srđan Rudić i Aleksej Aleksandrovič Gordin, 101–116. Beograd i Niž-nji Novgorod: Istorijski institut u Beogradu i Državni institut za arhitekturu i građevinu (NNGASU).
Zdravković, Alena. 2020. „Mehanizam formiranja sekundarnih minerala na odlagalištima Pb-Zn rudnika Rud-nik i njihov uticaj na životnu sredinu“ Doktorska dis. Rudarsko – geološki fakultet, Univerzitet u Beogradu.
Zdravković, Alena, Vladica Cvetković, Aleksandar Pačevski, Aleksandra Rosić, Kristina Šarić, Vesna Matović and Suzana Erić. 2017. „Products of oxidative dissolution on waste rock dumps at the Pb-Zn Rudnik mine in Serbia and their possible effects on the environment“. Journal of Geochemical Exploration 181: 160–171.
Zdravković, Alena, Vladica Cvetković, Kristina Šarić, Aleksandar Pačevski, Aleksandra Rosić and Suzana E-rić. 2020. „Waste rocks and medieval slag as sources of environmental pollution in the area of the Pb-Zn Mine Rudnik (Serbia)“. Journal of Geochemical Exploration 218: 106629.
Živanović, Miloš. 2020. „Nova saznanja o srednjovjekovnom Brskovu“. Nova antička Duklja XI: 113–130.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2021 Mirko Vranić
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
ERIH PLUS - European Reference Index for the Humanities
World Cat
AnthroSerbia
