“Global” vs. “local”: Two readings of theoretical and methodological position of Branko Gavela
Keywords:
protohistorical archaeology,
Branko Gavela,
paradigm shift,
local disciplinary context,
Miloje M. Vasić,
culture-historical archaeology
Abstract
The paper presents two possible readings of one discussion by Branko Gavela on the problems of protohistoric archaeology. From two distinct perspectives – one based upon the general pattern of development of archaeological thought, the other taking into account the specific local context, two disparate interpretations emerge of Gavela’s methodological conclusions. The general pattern of development of archaeological theory through three stages proves to be insufficient, and the author stresses the need to consider scholarly texts in the local context of the discipline. Instead of positioning Gavela’s texts as the “heralds” of theoretical changes in archaeology, a completely different position of his writings emerges, heavily influenced by the specific situation of archaeology in Serbia after the World War II.
Downloads
Download data is not yet available.
References
Arnold, Bettina. 1990. The past as propaganda: totalitarian archaeology in Nazi Germany. Antiquity 64: 464–478.
Babić, Staša. 2002. “Still innocent after all these years? – Sketches for a social history of archaeology in Serbia”. In Archäologien Europas: Geschichte, Methoden und Theorien/ Archeologies of Europe: History, Methods and Theories, eds. Peter F. Biehl, Alexander Gramsch and Arkadiusz Marciniak, 309–322. Tübinger Archäologische Taschenbücher 3. Münster: Waxmann.
Babić, Staša. 2006. “Archaeology in Serbia – A Way Forward?” In Homage to Milutin Garašanin, eds. Nikola Tasić and Cvetan Grozdanov, 655–659. Belgrade: Serbian Academy of Sciences and Arts.
Babić, Staša. 2008. Grci i drugi. Beograd: Clio.
Babić, Staša. 2009. Jezik arheologije II, ili: Kako sam preživela promenu paradigme. Etnoantropološki problemi 4/1: 123–132.
Babić, Staša. 2011. Čemu još istorija arheologije? Etnoantropološki problemi 6/3: 565–577.
Babić, Staša. 2013. Kakva nam arheologija treba? Etnoantropološki problemi 8/3: 621–631
Bandović, Aleksandar. 2012. Gustaf Kosina i koncept kulture u arheologiji. Etnoantropološki problemi 7/3: 629–648.
Benac, Alojz. 1973. O identifikaciji ilirskog etnosa. Godišnjak Centra za balkanološka ispitivanja 9: 93–108.
Benac, Alojz. 1987. „O etničkim zajednicama starijeg željeznog doba u Jugoslaviji”. U Praistorija jugoslovenskih zemalja V, željezno doba, ur. Alojz Benac, 737–802. Sarajevo: Akademija nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine.
Bošković, Đurđe. 1983. „Razvoj arheološke nauke posle oslobođenja”. U Spomenica Srpskog arheološkog društva 1883–1983, ur. Milutin Garašanin, 41–75. Beograd: Srpsko arheološko društvo.
Childe, Gordon, V. 1953. Keltski oppidum Židovar by Branko Gavela 62 pp., Serbian text in Roman characters, 6 pp. French résumé, and 58 plates. Univerzitet u Beogradu, 1952. Antiquity 27/107: 176.
Džonson, Metju. 2008. Arheološka teorija: uvod. Beograd: Clio.
Garašanin, Milutin. 1964a. „Problem kontinuiteta u arheologiji”. U VI Kongres arheologa Jugoslavije, ur. Jovan Todorović, 9–45. Beograd: Arheološko društvo Jugoslavije.
Garašanin, Milutin. 1964b. „Arheologija i istorija”. U Spomenica u cast novoizabranih članova Srpske akademije nauka i umetnosti knj. 26, 47–51. Beograd: Srpska akademija nauka i umetnosti.
Garašanin, Milutin. 1983. „Srpsko arheološko društvo od 183–1983”. U Spomenica Srpskog arheološkog društva 1883–1983, ur. Milutin Garašanin, 9–16. Beograd: Srpsko arheološko društvo.
Garašanin, Milutin. 1996. Razgovori o arheologiji, prir. Staša Babić i Miodrag Tomović. Beograd: 3T.
Gavela, Branko. 1952a. Keltski oppidum Židovar: prilog kulturnoj istoriji naše zemlje protoistoriskog doba. Beograd: Naučna knjiga.
Gavela, Branko. 1952b. Keltski opidum Židovar. Rad vojvođanskih muzeja 1: 48–59.
Gavela, Branko. 1953. Jedan prilog etničkoj i hronološkoj determinaciji panonske keramike u srednjem Podunavlјu. Rad vojvođanskih muzeja 2: 59–66.
Gavela, Branko. 1955a. Metodski problemi protoistoriske arheologije naše zemlјe. Zbornik filozofskog fakulteta 3: 1–14.
Gavela, Branko. 1955b. Vinča i Iliri. Starinar 3–4/1952–1953: 17–24.
Gavela, Branko. 1956а. Praistorijska arheologija. Beograd: Nolit.
Gavela, Branko. 1956b. Ekonomske osnove najstarijih naselјa u Beogradu i njegovoj okolini. Godišnjak Muzeja grada Beograda 3: 9–20.
Gavela, Branko. 1958. O najstarijim etničkim aglomeracijama na području Beograda. Godišnjak grada Beograda 5: 5–16.
Gavela, Branko. 1960. Iliri i Kelti u Podunavlјu i na Balkanu. Godišnjak grada Beograda 7: 5–28.
Gavela, Branko. 1961. O ilirskoj komponenti u indoevropskoj diaspori. Starinar 11/1960: 1–8.
Gavela, Branko. 1962. O problemu porekla i jedinstva Indoevroplјana. Zbornik Filozofskog fakulteta 6-2: 55–69.
Gavela, Branko. 1965. Vinčin kulturni i hronološki kompleks. Zbornik Filozofskog fakulteta 8-1: 9–25.
Gavela, Branko. 1970. O etničkim problemima latenske kulture Židovara. Starinar 20/1969: 119–127.
Gavela, Branko. 1971. „O arheološkom identifikovanju ilirskog etnosa”. U Materijali VII, Simpozijum praistorijske sekcije Arheološkog društva Jugoslavije, ur. Jovan Todorović, 21–39. Beograd: Arheološko društvo Jugoslavije – Muzej Brodskog Posavlja.
Gavela, Branko. 1976. Epoha keltske kulture na Balkanu. Zbornik Filozofskog fakulteta 13-1: 17–37.
Gavela, Branko. 1977a. O značaju komparativnog metoda u arheološkim studijama. Naučni pregled Naučnog društva SR Srbije 2/1976–1977: 37–46.
Gavela, Branko. 1977b. Jedan pogled na istoriju balkanskih Kelta. Balcanica 8: 53–63.
Gavela, Branko. 1978. Predanja i znanja o starom Balkanu. Beograd: Nolit.
Gavela, Branko. 1983. „Beogradska arheološka škola”. U Spomenica Srpskog arheološkog društva 1883–1983, ur. Milutin Garašanin, 77–82. Beograd: Srpsko arheološko društvo.
Graves-Brown, Paul, Siân Jones and Clive Gamble eds. 1996. Cultural Identity and Archeology: The construction of European communities. London: Routledge.
Härke, Heinrich. 1995. “The Hun is a Methodological Chap: Reflections on the German tradition of pre– and proto– history”. In Theory in Archaeology. A world perspective, ed. Peter. J. Ucko, 47–61. London: Routledge.
Karl, Raimund. 2004. Zur Theorierezeption in der Ur– und Frühgeschichte in Ostösterreich seit 1945. Archäologische Informationen 27/2: 269–292.
Kuzmanović, Zorica. 2012. Uticaj lingvistike na kulturno-istorijsku arheologiju. Etnoantropološki problemi 7/3: 615–628.
Kuzmanović, Zorica. 2013. Repozicioniranje uloge antičkih pisanih izvora u arheologiji. Etnoantropološki problemi 8/3: 763–778.
Kuzmanović-Novović, Ivana. 2012. „Naučna misao Branka Gavele”. U Antika, savremeni svet i recepcija antičke kulture: zbornik radova, ur. Ksenija Maricki Gađanski, 156–164. Beograd: Društvo za antičke studije Srbije.
Lozny, Ludomir R. 2011. Introduction to Comparative Archeologies: A Sociological View of the Science of the Past, ed. Ludomir R. Lozny, 1–20. New York: Springer.
Lozny, Ludomir R. (ed.) 2011. Comparative Archeologies: A Sociological View of the Science of the Past. New York: Springer.
Meskell, Lynn (ed.) 1998. Archaeology Under Fire: Nationalism, politics and heritage in the Eastern Mediterranean and Middle East. London: Routledge.
Mihajlović, Vladimir D. 2014. “Tracing ethnicity backwards: the case of the ‘Central Balkan Tribes’”. In Fingerprinting the Iron Age: Approaches to identity in the European Iron Age. Integrating South-Eastern Europe into the debate, eds. Catalin N. Popa and Simon Stoddart, 97–107. Oxford: Oxbow books.
Olsen, Bjørnar. 2002. Od predmeta do teksta: Teorijske perspektive arheološkog istraživanja. Beograd: Geopoetika.
Palavestra, Aleksandar. 2005. „Dobrosusedsko nemešanje. Srpska arheologija I etnologija”. U Etnologija i antropologija: stanje i perspektive, Zbornik Etnografskog instituta SANU 21, ur. Ljilјana Gavrilović, 87–94. Beograd: Etnografski institut.
Palavestra, Aleksandar. 2011a. Kulturni konteksti arheologije. Beograd: Filozofski fakultet.
Palavestra, Aleksandar 2011b. U službi kontinuiteta. Etno-arheologija u Srbiji. Etnoantropološki problemi 6/3: 579–594.
Palavestra, Aleksandar. 2012. Vasić pre Vinče (1900–1908). Etnoantropološki problem 7/3: 649–679.
Palavestra, Aleksandar. 2013. Čitanja Miloja M. Vasića u srpskoj arheologiji. Etnoantropološki problemi 8/3: 681–715.
Ružić, Mira. 2013. „O antičkoj umetnosti: istorija umetnosti ili arheologija?” U Antika i savremeni svet, naučnici, istraživači i tumači: zbornik radova, ur. Ksenija Maricki Gađanski, 334–346. Beograd: Društvo za antičke studije Srbije.
Srejović, Dragoslav. 1983. „Arheologija na Velikoj školi i Univerzitetu u Beogradu”. U Spomenica Srpskog arheološkog društva 1883–1983, ur. Milutin Garašanin, 17–25. Beograd: Srpsko arheološko društvo.
Trgovčević, Ljubinka. 2003. Planirana elita: o studentima iz Srbije na evropskim univerzitetima u 19. veku. Beograd: Istorijski institut.
Trigger, Bruce G. 1989. A history of archaeological thought. Cambridge: Cambridge University Press.
Ucko, Peter J. 1995. “Introduction: Archaeological Interpretation in a World Context”. In Theory in Archaeology. A world perspective, ed. Peter. J. Ucko, 1–28. London: Routledge.
Vasić, Miloje, M. 1932. Preistoriska Vinča I. Industrija cinabarita I kosmetika u Vinči. Beograd: Državna štamparija.
Vasić, Miloje, M. 1948. Jonska kolonija Vinča. Zbornik Filozofskog fakulteta 1: 85–135.
Vasić, Miloje M. 1951. Pro domo. Starinar 2: 295.
Vasić, Miloje M. 1955. Dirigovana arheologija. Istoriski časopis SAN 5: 1–3.
Wylie, Alison, 2002. Thinking from Things: Essays in the Philosophy of Archaeology. Berkeley: University of California Press.
Wiwjorra, Ingo. 1996. “German archaeology and its relation to nationalism and racism”. In Nationalism and archaeology in Europe, eds. Díaz-Andreu Margarita and Timothy Champion, 164–188. London: UCL Press – Westview Press.
Babić, Staša. 2002. “Still innocent after all these years? – Sketches for a social history of archaeology in Serbia”. In Archäologien Europas: Geschichte, Methoden und Theorien/ Archeologies of Europe: History, Methods and Theories, eds. Peter F. Biehl, Alexander Gramsch and Arkadiusz Marciniak, 309–322. Tübinger Archäologische Taschenbücher 3. Münster: Waxmann.
Babić, Staša. 2006. “Archaeology in Serbia – A Way Forward?” In Homage to Milutin Garašanin, eds. Nikola Tasić and Cvetan Grozdanov, 655–659. Belgrade: Serbian Academy of Sciences and Arts.
Babić, Staša. 2008. Grci i drugi. Beograd: Clio.
Babić, Staša. 2009. Jezik arheologije II, ili: Kako sam preživela promenu paradigme. Etnoantropološki problemi 4/1: 123–132.
Babić, Staša. 2011. Čemu još istorija arheologije? Etnoantropološki problemi 6/3: 565–577.
Babić, Staša. 2013. Kakva nam arheologija treba? Etnoantropološki problemi 8/3: 621–631
Bandović, Aleksandar. 2012. Gustaf Kosina i koncept kulture u arheologiji. Etnoantropološki problemi 7/3: 629–648.
Benac, Alojz. 1973. O identifikaciji ilirskog etnosa. Godišnjak Centra za balkanološka ispitivanja 9: 93–108.
Benac, Alojz. 1987. „O etničkim zajednicama starijeg željeznog doba u Jugoslaviji”. U Praistorija jugoslovenskih zemalja V, željezno doba, ur. Alojz Benac, 737–802. Sarajevo: Akademija nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine.
Bošković, Đurđe. 1983. „Razvoj arheološke nauke posle oslobođenja”. U Spomenica Srpskog arheološkog društva 1883–1983, ur. Milutin Garašanin, 41–75. Beograd: Srpsko arheološko društvo.
Childe, Gordon, V. 1953. Keltski oppidum Židovar by Branko Gavela 62 pp., Serbian text in Roman characters, 6 pp. French résumé, and 58 plates. Univerzitet u Beogradu, 1952. Antiquity 27/107: 176.
Džonson, Metju. 2008. Arheološka teorija: uvod. Beograd: Clio.
Garašanin, Milutin. 1964a. „Problem kontinuiteta u arheologiji”. U VI Kongres arheologa Jugoslavije, ur. Jovan Todorović, 9–45. Beograd: Arheološko društvo Jugoslavije.
Garašanin, Milutin. 1964b. „Arheologija i istorija”. U Spomenica u cast novoizabranih članova Srpske akademije nauka i umetnosti knj. 26, 47–51. Beograd: Srpska akademija nauka i umetnosti.
Garašanin, Milutin. 1983. „Srpsko arheološko društvo od 183–1983”. U Spomenica Srpskog arheološkog društva 1883–1983, ur. Milutin Garašanin, 9–16. Beograd: Srpsko arheološko društvo.
Garašanin, Milutin. 1996. Razgovori o arheologiji, prir. Staša Babić i Miodrag Tomović. Beograd: 3T.
Gavela, Branko. 1952a. Keltski oppidum Židovar: prilog kulturnoj istoriji naše zemlje protoistoriskog doba. Beograd: Naučna knjiga.
Gavela, Branko. 1952b. Keltski opidum Židovar. Rad vojvođanskih muzeja 1: 48–59.
Gavela, Branko. 1953. Jedan prilog etničkoj i hronološkoj determinaciji panonske keramike u srednjem Podunavlјu. Rad vojvođanskih muzeja 2: 59–66.
Gavela, Branko. 1955a. Metodski problemi protoistoriske arheologije naše zemlјe. Zbornik filozofskog fakulteta 3: 1–14.
Gavela, Branko. 1955b. Vinča i Iliri. Starinar 3–4/1952–1953: 17–24.
Gavela, Branko. 1956а. Praistorijska arheologija. Beograd: Nolit.
Gavela, Branko. 1956b. Ekonomske osnove najstarijih naselјa u Beogradu i njegovoj okolini. Godišnjak Muzeja grada Beograda 3: 9–20.
Gavela, Branko. 1958. O najstarijim etničkim aglomeracijama na području Beograda. Godišnjak grada Beograda 5: 5–16.
Gavela, Branko. 1960. Iliri i Kelti u Podunavlјu i na Balkanu. Godišnjak grada Beograda 7: 5–28.
Gavela, Branko. 1961. O ilirskoj komponenti u indoevropskoj diaspori. Starinar 11/1960: 1–8.
Gavela, Branko. 1962. O problemu porekla i jedinstva Indoevroplјana. Zbornik Filozofskog fakulteta 6-2: 55–69.
Gavela, Branko. 1965. Vinčin kulturni i hronološki kompleks. Zbornik Filozofskog fakulteta 8-1: 9–25.
Gavela, Branko. 1970. O etničkim problemima latenske kulture Židovara. Starinar 20/1969: 119–127.
Gavela, Branko. 1971. „O arheološkom identifikovanju ilirskog etnosa”. U Materijali VII, Simpozijum praistorijske sekcije Arheološkog društva Jugoslavije, ur. Jovan Todorović, 21–39. Beograd: Arheološko društvo Jugoslavije – Muzej Brodskog Posavlja.
Gavela, Branko. 1976. Epoha keltske kulture na Balkanu. Zbornik Filozofskog fakulteta 13-1: 17–37.
Gavela, Branko. 1977a. O značaju komparativnog metoda u arheološkim studijama. Naučni pregled Naučnog društva SR Srbije 2/1976–1977: 37–46.
Gavela, Branko. 1977b. Jedan pogled na istoriju balkanskih Kelta. Balcanica 8: 53–63.
Gavela, Branko. 1978. Predanja i znanja o starom Balkanu. Beograd: Nolit.
Gavela, Branko. 1983. „Beogradska arheološka škola”. U Spomenica Srpskog arheološkog društva 1883–1983, ur. Milutin Garašanin, 77–82. Beograd: Srpsko arheološko društvo.
Graves-Brown, Paul, Siân Jones and Clive Gamble eds. 1996. Cultural Identity and Archeology: The construction of European communities. London: Routledge.
Härke, Heinrich. 1995. “The Hun is a Methodological Chap: Reflections on the German tradition of pre– and proto– history”. In Theory in Archaeology. A world perspective, ed. Peter. J. Ucko, 47–61. London: Routledge.
Karl, Raimund. 2004. Zur Theorierezeption in der Ur– und Frühgeschichte in Ostösterreich seit 1945. Archäologische Informationen 27/2: 269–292.
Kuzmanović, Zorica. 2012. Uticaj lingvistike na kulturno-istorijsku arheologiju. Etnoantropološki problemi 7/3: 615–628.
Kuzmanović, Zorica. 2013. Repozicioniranje uloge antičkih pisanih izvora u arheologiji. Etnoantropološki problemi 8/3: 763–778.
Kuzmanović-Novović, Ivana. 2012. „Naučna misao Branka Gavele”. U Antika, savremeni svet i recepcija antičke kulture: zbornik radova, ur. Ksenija Maricki Gađanski, 156–164. Beograd: Društvo za antičke studije Srbije.
Lozny, Ludomir R. 2011. Introduction to Comparative Archeologies: A Sociological View of the Science of the Past, ed. Ludomir R. Lozny, 1–20. New York: Springer.
Lozny, Ludomir R. (ed.) 2011. Comparative Archeologies: A Sociological View of the Science of the Past. New York: Springer.
Meskell, Lynn (ed.) 1998. Archaeology Under Fire: Nationalism, politics and heritage in the Eastern Mediterranean and Middle East. London: Routledge.
Mihajlović, Vladimir D. 2014. “Tracing ethnicity backwards: the case of the ‘Central Balkan Tribes’”. In Fingerprinting the Iron Age: Approaches to identity in the European Iron Age. Integrating South-Eastern Europe into the debate, eds. Catalin N. Popa and Simon Stoddart, 97–107. Oxford: Oxbow books.
Olsen, Bjørnar. 2002. Od predmeta do teksta: Teorijske perspektive arheološkog istraživanja. Beograd: Geopoetika.
Palavestra, Aleksandar. 2005. „Dobrosusedsko nemešanje. Srpska arheologija I etnologija”. U Etnologija i antropologija: stanje i perspektive, Zbornik Etnografskog instituta SANU 21, ur. Ljilјana Gavrilović, 87–94. Beograd: Etnografski institut.
Palavestra, Aleksandar. 2011a. Kulturni konteksti arheologije. Beograd: Filozofski fakultet.
Palavestra, Aleksandar 2011b. U službi kontinuiteta. Etno-arheologija u Srbiji. Etnoantropološki problemi 6/3: 579–594.
Palavestra, Aleksandar. 2012. Vasić pre Vinče (1900–1908). Etnoantropološki problem 7/3: 649–679.
Palavestra, Aleksandar. 2013. Čitanja Miloja M. Vasića u srpskoj arheologiji. Etnoantropološki problemi 8/3: 681–715.
Ružić, Mira. 2013. „O antičkoj umetnosti: istorija umetnosti ili arheologija?” U Antika i savremeni svet, naučnici, istraživači i tumači: zbornik radova, ur. Ksenija Maricki Gađanski, 334–346. Beograd: Društvo za antičke studije Srbije.
Srejović, Dragoslav. 1983. „Arheologija na Velikoj školi i Univerzitetu u Beogradu”. U Spomenica Srpskog arheološkog društva 1883–1983, ur. Milutin Garašanin, 17–25. Beograd: Srpsko arheološko društvo.
Trgovčević, Ljubinka. 2003. Planirana elita: o studentima iz Srbije na evropskim univerzitetima u 19. veku. Beograd: Istorijski institut.
Trigger, Bruce G. 1989. A history of archaeological thought. Cambridge: Cambridge University Press.
Ucko, Peter J. 1995. “Introduction: Archaeological Interpretation in a World Context”. In Theory in Archaeology. A world perspective, ed. Peter. J. Ucko, 1–28. London: Routledge.
Vasić, Miloje, M. 1932. Preistoriska Vinča I. Industrija cinabarita I kosmetika u Vinči. Beograd: Državna štamparija.
Vasić, Miloje, M. 1948. Jonska kolonija Vinča. Zbornik Filozofskog fakulteta 1: 85–135.
Vasić, Miloje M. 1951. Pro domo. Starinar 2: 295.
Vasić, Miloje M. 1955. Dirigovana arheologija. Istoriski časopis SAN 5: 1–3.
Wylie, Alison, 2002. Thinking from Things: Essays in the Philosophy of Archaeology. Berkeley: University of California Press.
Wiwjorra, Ingo. 1996. “German archaeology and its relation to nationalism and racism”. In Nationalism and archaeology in Europe, eds. Díaz-Andreu Margarita and Timothy Champion, 164–188. London: UCL Press – Westview Press.
Published
2014-09-22
How to Cite
.
Section
Thematic Issue
Copyright (c) 2014 Vladimir D. Mihajlović
All articles in Issues in Ethnology and Anthropology are published under the terms of the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License which allows authors and users to copy, distribute, transmit and adapt the article under the same conditions as in the licence.
The CC BY SA license permits non-commercial and commercial re-use of an open access article, as long as the author is properly attributed.
Copyright on any research article published by Issues in Ethnology and Anthropology is retained by the author(s).
Authors grant to the Issues in Ethnology and Anthropology the right to publish the article, to be cited as its original publisher in case of reuse, and to distribute it in all forms and media. Copyright and source must be acknowledged and a link must be made to the article's DOI.
Open Access
DOAJ - Directory of Open Access Journals
ROAD - Directory of Open Access Scholarly Resources
World Cat 
AnthroSerbia
![Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License](<a rel="license" href="http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/"><img alt="Creative Commons License" style="border-width:0" src="https://i.creativecommons.org/l/by-sa/4.0/88x31.png" /></a><br />This work is licensed under a <a rel="license" href="http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License</a>.){kind=link}