Les avortements sélectifs au Monténégro – analyse juridico-anthropologique

Auteurs

  • Jovana Banović Faculty of Security Studies, University of Belgrade
  • Branko Banović The Institute of Ethnography SASA, Belgrade

DOI :

https://doi.org/10.21301/eap.v19i2.6

Mots-clés :

avortements sélectifs, Monténégro, masculinité, système tribal, interruption illégale de grossesse, responsabilité

Résumé

Dans la culture patriarcale extrêmement virile de la société monténégrine traditionnelle, s’assurer une progéniture était l'une des principales raisons pour contracter le mariage, et les mères se trouvaient sous la forte pression de la communauté d'avoir un enfant mâle. De l’importance du culte de l'enfant mâle dans la société patriarcale monténégrine témoignent les différents écrits ethnographiques, alors que la persistance de ce culte est discutée aussi dans les études anthropologiques contemporaines. Comme le Monténégro est aujourd'hui l'un des états ayant le rapport le plus inéquilibré du nombre des bébés nouveau-nés garçons et filles, s'impose le besoin d'une analyse anthropologico-juridique de la question des avortements sélectifs. Après une analyse anthropologique des circonstances socio-historiques de favorisation de l'enfant mâle, ainsi que des manifestations contemporaines de ce phénomène, le travail examine la perspective juridique de la question des avortements sélectifs. La dimension juridique de l'avortement contient un cadre normatif large, et la principale question concerne la limite de la protection juridique dans ce domaine c'est-à-dire la limite de l’influence de l'État dans la sphère personnelle de l'homme et du citoyen. Le segment juridique de l'analyse englobera également un aperçu de l'influence de la protection juridique pénale sur cette polémique et cela à travers le prisme du délit d'interruption illégale de grossesse de l'article 150 du Code pénal du Monténégro. Compte tenu de la valeur du droit à la vie, de la famille et de la reproduction, puis du fait que l'interruption de grossesse motivée par le choix du sexe est en principe interdite, et que cette pratique est répandue, l'hypothèse que les capacités formelles et légales pour résoudre ce problème sont limitées. Comme il s'agit d'un phénomène social où se croisent des questions juridiques, personnelles, culturelles, religieuses, politiques, sociales, ainsi que morales sensibles, dans le travail sont traitées les modalités d’action dans l’objectif d’enrayer cette pratique.

Téléchargements

Les données relatives au téléchargement ne sont pas encore disponibles.

Références

Banović, B. 2011. „Ekonomska osnova modela tradicionalnog crnogorskog maskuliniteta”. Etnoantropološki problemi 2(6): 429–442. https://doi.org/10.21301/EAP.v6i2.8

Banović, B. 2016. The Montenegrin Warrior Tradition: Questions and Controversies over NATO Membership. New York: Palgrave MacMillan.

Banović, B. 2017a. Analiza narativne komponente modela tradicionalnog crnogorskog maskuliniteta. Istorijski zapisi 3-4: 53-67;

Banovic, B. 2017b. „An Anthropological Perspective on Negative Attitudes toward Women and Homosexuals in Montenegro”. In: Buxton, Ch. and R. A. Kuzy (eds.). Reimagining Civil Society. Bishkek: Department of Sociology: American University of Central Asia, 21–29 (English), 109–119 (Russian).

Banović, B. 2021. „Feminiziranost homoseksualaca u kontekstu tradicionalne mizoginije i moderne homofobije”. U Milica Stanić Radonjić, Predrag Zenović i Dušan Medin (ur.) Otkrivanje skrivenog: Crna Gora, kvir and (s)rodne teme. Petrovac na moru/Podgorica: Društvo za kulturni razvoj „Bauo”, LGBT Forum Progres, 161-181.

Bélanger, D. 2002. „Sex Selective Abortions: Short-term and Long-term Perspectives”. Reproductive Health Matters 10(19): 184–197. https://doi.org/10.1016/S0968-8080(02)00033-2

Bhatia, R. 2018. Gender before Birth – Sex selection in a transnational context. Seattle: University of Washington Press.

Boellstorff, T. 2007. „Queer Studies in the House of Anthropology”. Annual Review of

Anthropology 36: 17–35. https://doi.org/10.1146/annurev.anthro.36.081406.094421

Brković, Č. 2014. „The Quest for Legitimacy: Discussing Language and Sexuality in Montenegro”. In Mirroring Europe, 161-185. Ed. T Petrovic. Brill.

Brković, Č., Kalezić, D. 2016. „Queering as Europeanisation, Europeanisation as Queering”. In LGBT Activism and Europeanisation in the Post-Yugoslav Space, 155-177. Ed. B Bilic. Palgrave.

Brković, Č. 2021. „In the Name of Daughter. Anthropology of Gender in Montenegro. Introduction”. Comparative Southeast European Studies 69(1): 5–18. https://doi.org/10.1515/soeu-2021-2013

Chun, H., Das Gupta, M. 2009. „Gender discrimination in sex selective abortions and its transition in South Korea”. Women's Studies International Forum (32): 89–97. https://doi.org/10.1016/j.wsif.2009.03.008

Citro, B., J. Gilson, S. Kalantry nad K. Stricker, 2014. „Replacing Myths with Facts: Sex-Selective Abortion Laws in The United States”. Global Human Rights Clinic, 7: 1–38.

Connell, R. 1987. Gender and Power: Society, the Person and Sexual Politics. Palo Alta: University of California Press.

Connell, B. 1995. „Men at Bay: The ʻMen’s Movementʼ and Its Newest Best-Sellers”. In: Kimmel, M. (ed.) The Politics of Manhood. Philadelphia: Temple University Press, 65–75.

Connell, R. W. 2000. The Men and the Boys. Berkeley: University of California Press.

Clatterbaugh, K. 2004. „What is Problematic about Masculinities?”. In: Murphy, P. F. (ed.) Feminism and Masculinities. Oxford: Oxford University Press, 200–214.

Davidović, J. 2022. „Patrijarhalna uvjerenja i medijsko portetisanje rodnih odnosa na primjeru selektivnih abortusa u Crnoj Gori”. Doktorska disertacija. Univerzitet Crne Gore, Fakultet političkih nauka.

Davis D. L. and R. G. Whitten. 1987. „The Cross-Cultural Study of Human Sexuality”. Annual Review of Anthropology 16: 66–98. https://doi.org/10.1146/annurev.an.16.100187.000441

Delić, N. 2021. Krivično pravo – Posebni deo. Beograd: Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu.

Dimiri, A., Gille, A., Ketz, P. 2021. „Measuring sex-selective abortion: How many women abort? ”. HAL Open science (halshs-03495964), 1–31.

Drezgić, R. 2005. The Politics of Abortion and Contraception. Sociologija 46(2): 97–114.

https://doi.org/10.2298/SOC0402097D

Drezgić, R. 2016. Pregnancy Prevention and/or Termination: On history of Birth Control in Serbia. Sociologija 58(3): 335-349. https://doi.org/10.2298/SOC1603335D

Epprecht, M. 2006. „ʻBisexualityʼ and the Politics of Normal in African Ethnography”. Anthropologica 48(2):187–201. https://doi.org/10.2307/25605310

Gezeman, G. (1934) 2003. Crnogorski čovjek. Podgorica: CID

Greasley, K. 2017. Arguments about Abortion Personhood, Morality, and Law. Oxford: Oxford University Press.

Guilmoto, C., Rahm, L. 2015. „Preventing gender-biased sex selection in Eastern Europe and Central Asia”. UNFPA, 4, 1–7.

Gutmann, M. C. 1997. „Trafficking in Men: The Anthropology of Masculinity”. Annual Review of Anthropology 26: 385–409. https://doi.org/10.1146/annurev.anthro.26.1.385

Higgins, A. 2016. „Sex-Selection Abortion: The Real War on Women”. American Reports Series Issue, 11: 1–25.

Hughson, M. 2017. Muškarci u Srbiji: druga strana rodne ne/ravnopravnosti. Beograd: Institut za kriminološka i sociološka istraživanja.

Johnson, B. R. Jr., Keogh, L., Norman, W. V. (2020). „What would be the likely impact of decriminalisation on the incidence, timing, provision and safety of abortion?”. In S. Sheldon, K. Wellings (Eds.), Decriminalising Abortion in The UK - What Would It Mean? (pp. 99–125). Great Britain: Policy Press Shorts Policy and Practice.

Kalantry, S. 2017. Women’s human rights and migration: sex-selective abortion laws in the United States and India. Philadelphia, Pennsylvania: University of Pennsylvania Press.

Kancelarija za rodnu ravnopravnost 2008, Zaštita žena od nasilja, Dokumenti Savjeta Evrope, Podgorica.

Kimmel, M. 2004. „Masculinities”. In: Kimmel, M. and A. Aronson (eds.) Men and Masculinities. A Social, Cultural and Historical Encyclopedia. Santa Barbara: ABC CLIO, 503–507.

Kimmel, M. S. 2005. The History of Men. New York: State University of New York Press.

Kiščenko, D. 2021. „An Ethnographic Exploration of Son Preference and Inheritance Practices in Montenegro”. Comparative Southeast European Studies 69(1): 19-43. https://doi.org/10.1515/soeu-2021-2003

Krstajić, V. 2018. „Aktivnosti krivičnog odeljenja Vrhovnog kasacionog suda na ujednačavanju sudske prakse”. Bilten VKS 2: 9–48.

Lepetić, T. 2011. „Porodica i roditeljstvo kao kulturna i politička kategorija u savremenoj Crnoj Gori”. Antropologija 11(3): 75-96.

Lubura, M. 2021. „Pravo na abortus u savremenom pravu i praksi Evropskog suda za ljudska prava”. Strani pravni život 65(1); 159–170. https://doi.org/10.5937/spz65-28264

Milošević, M., Banović, B. 2022. „Criminal Aspects of Medical Errors”. Kultura polisa 19(1): 45–61. https://doi.org/10.51738/Kpolisa2022.19.1r.3mb

Mujović-Zornić, H. 2009. „Reproduktivna prava: aktuelna pitanja kasnog pobačaja”. Stanovništvo (1), 49–67. https://doi.org/10.2298/STNV0901049M

Pajvančić, M. 2009. Komentar Ustava Republike Srbije. Beograd: Konrad Adenauer Stiftung.

Pavićević, A. 2007. „Bračni i porodični život – društvena politika i procesi transformacije”, u Milan Ristović (ur.) Privatni život u Srba u dvadesetom veku. Beograd: Clio, 59–74.

Purewal, N. 2010. Son Preference – Sex Selection, Gender and Culture in South Asia. Oxford, New York: Berg.

Rahm, L. 2020. Gender-Biased Sex Selection in South Korea, India and Vietnam – Assessing the Influence of Public Policy. Switzerland: Springer.

Rašević, M. 2001. „Reproduktivno zdravlje stanovništva Crne Gore: rezultati anketnog istraživanja”. Stanovnistvo 39(1-4):73-90. https://doi.org/10.2298/STNV0104073R

Rašević, M. 1993. Ka razumevanju abortusa u Srbiji. Beograd: Univerzitet u Beogradu, Institut društvenih nauka, Centar za demografska istraživanja.

Rašević, M., K. Sedlecki (2007). Ginekolozi i abortusno pitanje u Srbiji”. Stanovništvo 45(1): 33–45. https://doi.org/10.2298/STNV0701033R

Rašević, M., K. Sedlecki 2011. „Pitanje postojanja abortusne kutlure u Srbiji”. Stanovništvo 49(1): 1– 17. https://doi.org/10.2298/SOC1603335D

Rid, K. 2007. Evropska konvencija o ljudskim pravima – Vodič za praktičare. Knjiga 1. Beograd: Beogradski centar za ljudska prava.

Sedlenieks, K. 2021. „ ‘Daughters Too Are Our Children.’ Gender Relations and Inheritance in Njeguši”. Comparative Southeast European Studies 69(1): 19-43. https://doi.org/10.1515/soeu-2021-2004

Simović, D. i S. Orlović 2023. Komentar Ustava Republike Srbije. Beograd: Službeni glasnik.

Stojanović, Z. 2012. Komentar Krivičnog zakonika. Beograd: Službeni glasnik.

Stojšić, J. 2010. „Pravna regulativa abortusa u Republici Srbiji (usklađenost sa evropskim standardima i praksom)”. Zbornik radova Pravnog fakulteta u Novom Sadu (1), 243–267.

Thomas, V. P. 2020. „Sex-Selective Abortions: The Prevalence in India and its Ramififications on Sex Traffifficking”. The Compass 7(1), 22–27.

UNFPA. 2012. Sex Imbalances at birth: Current trends, consequences and policy implications, https://www.unfpa.org/sites/default/files/pubpdf/

Sex%20Imbalances%20at%20Birth.%20PDF%20UNFPA%20APRO%20publication%202012.pdf (pristupljeno 19.02.2024. godine).

Vasić, R, M. Jovanović i M. Dajović, G. 2023. Uvod u pravo. Beograd: Univerzitet u Beogradu – Pravni fakultet.

Vukčević, M. 2021. Komentar Ustava Crne Gore. Podgorica: Udruženje pravnika Crne Gore.

Vuković, I. 2021. Krivično pravo – Opšti deo. Beograd: Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu.

Weiss, G. 1995. „Sex-Selective Abortion: A Relational Approach”. Hypatia 10(1): 202–217. https://doi.org/10.1177/146879680505429

Živanović, T. 1935. Osnovi krivičnog prava Kraljevine Jugoslavije – Opšti deo. Beograd: Štamparija „Gundulić”, M. Pešića i Druga – Dositejeva 3.

Téléchargements

Publiée

2024-08-10

Comment citer

Banović, Jovana, et Branko Banović. 2024. « Les Avortements sélectifs Au Monténégro – Analyse Juridico-Anthropologique ». Problèmes d’ethnologie Et d’anthropologie 19 (2):459–481. https://doi.org/10.21301/eap.v19i2.6.